هدیه ناسا به مناسبت سی و دومین سالگرد پرتاب هابل - وبلاگ ایزابل

به گزارش وبلاگ ایزابل، ناسا به مناسب نزدیک شدن به سی و دومین سالگرد پرتاب تلسکوپ فضایی هابل اخیرا تصویری مجذوب کننده از مجموعه پنج کهکشان که با نام گروه فشرده هیکسون 40 (Hickson Compact Group 40) شناخته می گردد، منتشر کرد.

به گزارش ایسنا، ناسا تولد 32 سالگی تلسکوپ فضایی هابل را با تصویری خیره نماینده از مجموعه ای غیرمعمول از پنج کهکشان به نام گروه فشرده هیکسون 40، جشن گرفته است.

این پنج کهکشان در حدود یک میلیارد سال دیگر در یک گروه ستاره ای ادغام خواهند شد. این گروه شامل سه کهکشان مارپیچی شکل، یک کهکشان بیضی شکل و یک کهکشان عدسی شکل است.

مقامات پشتیبان ماموریت تلسکوپ فضایی هابل در بیانیه ای اعلام کردند، این پنج کهکشان که به عنوان گروه فشرده هیکسون 40 (HCG 40) شناخته می شوند، در حال ادغام در یک ساختار واحد هستند و این فرایندی است که تقریبا طی یک میلیارد سال آینده تکمیل خواهد شد.

ناسا این تصویر را به مناسبت سی و دومین سالگرد پرتاب این تلسکوپ ارزشمند که روز یکشنبه هفته آینده (24 آوریل) است، منتشر کرد. این تصویر بخشی از ماموریت مهم تلسکوپ فضایی هابل در بخش مطالعه تکامل کهکشان ها است.

محققان ماموریت هابل گفتند: مطالعه گروه های نزدیک مانند گروه فشرده هیکسون 40 به ستاره شناسان یاری می نماید تا در خصوص چگونگی شکل گیری کهکشان ها اطلاعات خوبی به دست آورند. مقامات هابل در خصوص گروه فشرده هیکسون 40 افزودند: گروه های فشرده کهکشانی مانند این، ممکن است در کیهان اولیه رایج تر بوده باشند چرا که ممکن است در آن موقع مواد بسیار گرم و در حال سقوط این کهکشان ها انرژی لازم برای ایجاد گروهی از سیاه چاله های بسیار پرانرژی به نام اختروش ها را تامین نموده باشند.

این گروه کهکشانی که در فاصله 300 میلیون سال نوری از زمین واقع شده است، در ناحیه ای از فضا قرار گرفته است که قطر آن کمتر از دو برابر قطر قرص ستاره ای کهکشان خودمان (کهکشان راه شیری) است.

اگرچه دانشمندان بیش از 100 گروه کهکشانی فشرده را شناسایی نموده اند، اما طبق گفته محققان ماموریت هابل، پیکربندی و ساختار گروه فشرده هیکسون 40 نسبتا منحصر به فرد است، زیرا کهکشان ها بخشی از یک خوشه کهکشانی بزرگ تر نیستند و این امر آن ها را به هدف جالبی برای مطالعه تبدیل می نماید. اینکه این ساختار چگونه به وجود آمده است هنوز موضوع داغ کاوش اخترشناسان است.

مقامات هابل نوشتند: یک شرح احتمالی برای چگونگی پدید آمدن چنین ساختاری این است که میزان زیادی ماده تاریک (شکل ناشناخته و نامرئی از ماده) با این کهکشان ها مرتبط است. اگر آن ها به هم نزدیک شوند، این ماده تاریک می تواند ابر بزرگی را تشکیل دهد که کهکشان ها در درون آن می چرخند. همانطور که کهکشان ها در ماده تاریک می چرخند به علت اثرات گرانشی آن، یک نیروی مقاومتی را نیز احساس می نمایند. این امر حرکت آن ها را کند نموده و باعث می گردد که کهکشان ها انرژی خود را از دست دهند و در کنار هم قرار گیرند و یکی شوند.

از تلسکوپ هابل چه می دانیم؟

این تلسکوپ مشهور در 24 آوریل 1990 سوار بر شاتل فضایی دیسکاوری در کوشش برای درک بهتر دنیا اولیه پرتاب شد. به طور کلی تا به امروز پنج بار فضانوردان به تعمیر و به روزرسانی هابل پرداخته اند که آخرین تعمیر در سال 2009 انجام شد.

هابل پروژه مشترک ناسا و آژانس فضایی اروپا و کانادا است و بیش از سه دهه به رصد فضا پرداخته است. این تلسکوپ بیش از 1.5 میلیون رصد انجام داده و بیش از 18 هزار مقاله علمی براساس داده های آن منتشر شده است. هابل با سرعت 27 هزار و 300 کیلومتر بر ساعت مدار زمین را دور می زند و در فاصله 547 کیلومتری زمین واقع شده است. این تلسکوپ در ماه آوریل سال 1990 به وسیله موشک فضایی دیسکاوری از پایگاه فضایی کندی در فلوریدا به فضا ارسال شد. هابل یکی از بزرگترین و پرکاربردترین تلسکوپ ها به شمار می آید.

هابل قوی ترین تلسکوپ دنیا است و در سه دهه مشاهدات فضا، این تلسکوپ نگاه ما را به دنیا تغییر داده است. این تلسکوپ یکی از مهم ترین ماموریت های کیهانی ناسا تا به امروز بوده که به مدت 32 سال در حال فعالیت است و ناسا امیدوار است سال های بیشتری نیز فعالیت کند. این تلسکوپ سیارات فراخورشیدی، کهکشان های دور و ماده تاریک را مورد مطالعه قرار داد.

به طور کلی این تلسکوپ تا به امروز بیش از یک میلیون رصد انجام داده است که نتیجه آن تصاویری خیره نماینده از ستارگان، ابرنواختر ها و کهکشان هایی در شکل ها و مقدار مختلف بوده است. دوربین های هابل تصاویر را به رنگ خاکستری ثبت می نمایند، اما ناسا به آن ها رنگ می بخشد. به طور معمول این کار را برای معین کردن ویژگی ها و مواد شیمیایی مختلف انجام می دهد. هابل بعلاوه تصاویری از بزرگنمایی سیارات منظومه شمسی ثبت نموده است که ویژگی ها و جزئیات جدیدی از سطح این سیارات را نمایان می نماید.

مدتی کوتاهی پس از آن که هابل به فضا پرتاب شد، در سال 1993 نقصی در آینه هابل باعث مخدوش شدن تصاویر آن شد، به همین علت فضانوردانی برای حل این مشکل به فضا اعزام شدند. به طور کلی تا به امروز پنج بار فضانوردان به تعمیر و به روزرسانی هابل پرداخته اند. اما از سال 2011 که شاتل فضایی ناسا بازنشسته شد، موشک فضایی دیگری قادر به سفر به هابل نبوده است.

در سال 1998 ستاره شناسان با استفاده از هابل دریافتند که دنیا سریع تر از آن چه تصور می شد، در حال انبساط است. پیش از این دانشمندان تصور می کردند که پس از مه بانگ دنیا با سرعت منبسط شده و سپس سرعت آن کاهش یافته است. محققان این تحقیقات در سال 2011 نوبل دریافت کردند. محققان بعلاوه برای مقدار گیری سرعت انبساط دنیا از هابل یاری گرفتند و واحد مقدار گیری آن را ثابت هابل نامیدند. این مقدار گیری به آن ها در تشخیص سن دنیا یاری کرد. دانشمندان باور دارند دنیا 13.8 میلیارد سال قدمت دارد.

25 دسامبر 2021، ناسا تلسکوپ قدرتمند دیگری موسوم به جیمز وب را که اغلب به عنوان جانشین هابل از آن یاد می گردد، پرتاب کرد. وب اغلب به عنوان جانشین یا جایگزین هابل توصیف می گردد، اما به رغم تعداد انگشت شماری مشکل در طول این سال ها، ابزار های علمی هابل همچنان قوی هستند. نمی توان گفت وب جایگزین هابل خواهد شد، چرا که هابل همچنان در حال رصد کیهان است و ناسا امیدوار است تا چند سال دیگر، احتمالا تا دهه 2030 نیز بتواند از آن استفاده کند. هابل می تواند نور های محدوده طول موج حدود 200 نانومتر (nm) تا 2.4 میکرون را ببیند، در حالی که برد وب از حدود 600 نانومتر تا 28 میکرون است. لازم به ذکر است وب گرچه برای کاوش در طیف نور مادون قرمز طراحی شده، اما همچنان قادر خواهد بود قسمت قرمز/نارنجی طیف نور مرئی را نیز مشاهده کند.