تکرار پایکوبی نور آمریکا در خلیج فارس با Laws، وقتی پای سلاح لیزری به گرد پهپادهای ایرانی هم نمی رسد - وبلاگ ایزابل

به گزارش وبلاگ ایزابل، آمریکایی ها در حالی مدعی هستند این سلاح لیزری می تواند علیه پهپادهای ایرانی به کار گرفته گردد که برد عملیاتی این سامانه، بسیار کمتر از سقف و محدوده پروازی پرنده های بدون سرنشین کشورمان است.

به گزارش وبلاگ ایزابل سرویس دفاع و امنیت مشرق، سلاح لیزری؛ بازی تکراری و مجذوب نماینده برای رسانه ها که ارتش آمریکا، اجرای هر از چند گاه آنرا خوب بلد شده و تاثیرش روی افکار عمومی کشورهای هدف و بازتابش در فضای مجازی و مکتوب را به نحو احسن مشاهده می نماید. ماجرا از این قرار بود که پس از گذشت چند سال، دوباره آمریکا در سال 2017 گفت برای مقابله با پهپادهای کشورهایی چون ایران، کره شاقتصادی، چین و روسیه، سلاح لیزری خود با نام LaWS را در آب های خلیج فارس آزمایش نموده است؛ آزمایشی که با استفاده از کمبود اطلاعات اهالی رسانه، همان فیلم قدیمی را مجددا به اسم تست تازه، جا زده و هیچگونه تصویری از این اقدام تازه مخابره نشد.

البته این اولین آزمایش سلاح مذکور نبود و اولین بار در سال 1393 آمریکایی ها آن را در خلیج فارس آزمایش نموده بودند. بر اساس اعلام قبلی نیروی دریایی این کشور این سلاح در نهایت سال جاری یعنی سال 2020 میلادی وارد خدمت عملیاتی خواهد شد. آمریکایی ها مدعی هستند این وسیله می تواند علیه اهداف متعدد کوچک همانند قایق ها و ناوچه های توپ دار موثر باشد و قادر است به جای شش پرتو بر یک پرتوی قدرتمند متمرکز گردد که می تواند هم به اسم یک عامل کور نماینده یا به اسم یک سلاح برای به آتش کشیدن پهپاد یا قایق کوچک استفاده گردد.

USS Ponce مجهز به سلاح لیزری 30 کیلوواتی

طبق اعلام این رسانه ها، متخصصان یگان سیستم های دریایی نیروی دریایی آمریکا هفت سال مشغول کار بر این وسیله بوده اند و 40 میلیون دلار هزینه صرف شده تا این تکنولوژی به این مرحله برسد. البته تاکید شده که این ماموریت در خلیج فارس یک اقدام آزمایشی است چرا که نیروی دریایی آمریکا می خواهد چیزهای بیشتری از این وسیله تازهی بداند.

تاریخچه ای مختصر از سلاح های لیزری

به زبانی ساده لیزر ابزاری است که نور را به صورت پرتوهای موازی بسیار باریکی که طول موج تعیینی دارند ساطع می نمایند. این دستگاه از ماده ای جمع نماینده یا فعال کنده نور تشکیل شده که درون محفظه تشدید نور واقع شده است. این ماده پرتو نور را که از طریق یک منبع انرزی بیرونی (از نوع الکتریسیته یا نور) به وجود آمده، تقویت می نماید. از همان ابتدای کشف این خواص در اوایل دهه 1950 دانشمندان به خواص گوناگون این فناوری تازه پی بردند و از آن تاریخ به بعد بخش های مختلف از علوم و صنایع تحت تاثیر این فناوری نهاده شد.

در بخش های نظامی هم با پی بردن به قدرت بالای لیزر برنامه هایی از اواخر دهه 1960 میلادی برای استفاده از این تکنولوژی مطرح شد. در ابتدا نیروی هوایی آمریکا در پی استفاده از لیزر به اسم یک سامانه پدافند هوایی بود، نیروی زمینی و دریایی آمریکا هم در ادامه دهه 1970، آزمایشاتی را به منظور طراحی و ساخت سلاح های پدافند لیزری انجام دادند که عمدتا در مرحله نمونه های آزمایشی باقی ماند. اما در دهه 1980 میلادی و با روی کار آمدن رونالد ریگان و بحث استراتژی جنگ ستارگان استفاده از سلاح های لیزری در دو نقش تدافعی و هم تهاجمی گسترده تر شده و با جدیت بسیار بیشتری از سوی آمریکا دنبال شد. البته به علت موانع موجود در آن پروژه و البته انتها جنگ سرد پروژه های آن طرح هم عمدتا در مرحله آزمایشی و پیش نمونه باقی ماندند.

به طور مثال یکی از آن طرح ها که از آن موقع مطرح شده و در سالهای بعد از جنگ در قالب برنامه سپر دفاع موشکی آمریکا مطرح شده و نهایتا به علت مسائل اقتصادی و نبود توان واقعی عملیاتی لغو شد، پروژه لیزر هوابرد ضد موشک بالستیک بود که بر پایه نصب یک توپ لیزری بر روی دماغه یک فروند هواپیمای بوئینگ 747 برای ساقط کردن موشکهای بالستیک در مرحله شتاب گیری اولیه آنها بود.

سامانه لیزر هوابرد آمریکا در جریان آزمایشات

این طرح سرنوشت بسیار جالبی پیدا کرد. پروژه YAL-1 که تبلیغات فراوانی برای آن از طریق آمریکا اجرا شده بود پس از سالها تحقیق و صرف میلیاردها دلار در زمان مسئولیت رابرت گیتس وزیر دفاع اسبق آمریکا لغو شد.

بخشی از صحبتهای وزیر دفاع سابق آمریکا در مورد این سامانه جالب است. وی می گوید: من و سایر پرسنل وزارت دفاع معتقدیم که این برنامه هرگز عملیاتی نشده و نخواهد شد. در حقیقت برای هدف قرار دادن یک موشک بالستیک در مرحله شتاب گیری اولیه آن از فاصله ای امن به لیزری 20 الی 30 برابر نیرومندتر از آنچه که در حال حاضر در این هواپیما نصب شده است احتیاج است. پس در حال حاضر این لیزر هوابرد در صورتی که قصد مقابله با ایران را داشته باشد بایستی در درون مرزهای این کشور به عملیات پرداخته و موشکهای بالستیک را در مرحله اولیه پرواز ساقط کند. برای این کار ما به 10 الی 20 فروند از این هواپیماها احتیاج داریم که بهای هر کدام نزدیک به یک و نیم ملیارد دلار است و هزینه تعمیر و نگهداری سالانه هر کدام از آنها هم 100 میلیون دلار است. من هم فکر نمی کنم که کسی معتقد باشد که این ایده عملی باشد

در نهایت و پس از این گونه مخالفت ها، هواپیمای مورد نظر در سال 2012 میلادی به گورستان هواپیماهای آمریکایی در استان آریزونای آمریکا منتقل شد.

لیزر هوابرد آمریکا در گورستان هواپیما

در شوروی سابق هم برنامه هایی در مورد بهره گیری از اشعه لیزر برای مقاصد پدافندی به صورت زمین و هواپایه وجود داشت که به شکل عملیاتی در نیامده و آنچنان از شرایط فعلی آنها خبری در دسترس نیست و به نظر می رسد اگر ارتش روسیه در حال کار بر روی چنین سامانه هایی است، ترجیح می دهد فعلا به انتشار جزییات یا آخرین اقدامات اجرا شده در این حوزه نپردازد؛ هرچند که حوزه لیزر همواره برای متخصصان و محققان این کشور، مجذوب نماینده بوده است.

A-60 لیزر هوابرد ساخت شوروی سابق

چینی ها هم در سال 2017 اعلام نموده بودند که یک سامانه پدافند هوایی لیزری آن هم مخصوص هدف دادن ریز پهپادها برای دفاع از تاسیسات ثابت خود ساخته اند، اما به نظر می رسد آنها هم فعلا گزینه مخفی کاری یا بی توجهی به این حوزه را مد نظر دارند که انتخاب گزینه اول، منطقی تر به نظر می رسد.

لیزر زمین پایه ساخت چین

پس از این شرح اولیه در مورد این سامانه ها، به سیستم مورد نظر نیروی دریایی آمریکا که با اسم سامانه تسلیحات لیزری و یا به اختصار LaWS که با کد AN/SEQ-3 هم شناخته می گردد، می رسیم که در حقیقت یک سامانه دفاع نزدیک بوده و با توجه به این کد مطرح شده، به نظر می رسد قرار است جایگزین سیستم فالانکس که یک توپ گاتلینگ 20 میلی متری بوده و در حال حاضر لایه آخر دفاعی بیشتر شناورهای نظامی آمریکا را تشکیل می دهد، گردد. نمونه قبلی این سامانه توانی در حدود 20 کیلووات و نمونه فعلی توانی برابر با 30 کیلووات دارد.

نقاط ضعف و راه های مقابله با سامانه های لیزری

اما آیا لیزر و سلاح ساخته شده از طریق امریکا، یک تهدید فوری برای تجهیزات نظامی کشورمان است؟ ضمن آنکه جواب فعلا منفی است، باید توجه داشت که اولین و یکی از عظیمترین دشمنان سامانه های لیزری، شرایط بد جوی است. هرگونه مه غلیظ، شرجی، پوشش ابری، طوفان شن و یا دود مصنوعی به راحتی می تواند توان این پرتوی لیزری پرتاب شده را کاهش داده یا آن را منحرف و یا حتی به طور کامل در شرایط مطلوب از بین ببرد. حال تصور کنید در منطقه ای مثل خلیج فارس که پدیده هایی این چنینی بسیار رخ می دهد سامانه لیزری مثل این تا چه حد قابل اطمینان خواهند بود؟

در مثالی ساده و پیش پا افتاده، پهپادهای ایرانی به راحتی می توانند با پخش نماینده های دود مصنوعی مجهز شده و دیواری از دود را در برابر این سامانه ایجاد نموده و به طور کلی آن را بی اثر نمایند. بحث بعدی استفاده از پوشش های منعکس نماینده بر روی سامانه های مورد نظر است که به راحتی می توان بر روی قایق ها و پهپادهای ایرانی پوشش های منعکس نماینده را نصب کرد.

نباید فراموش کنید که لیزر اصولا یک پرتوی نور است و از قوانین مربوط به تابش و بازتابش پیروی می نماید. بسیاری از کارشناسان، در سالهای قبل با طرح این مسئله گفتند که در صورت استفاده از یک پوشش منعکس نماینده، مهاجمین می توانند با بازتابش نور لیزر به سمت منبع آن سامانه مورد نظر را از بین ببرند. نکته دیگر در این خصوص بحث افزایش روز افزون توان تسلیحات دورایستای جمهوری اسلامی ایران است. انواع و اقسام بمب ها و موشکهای راهنمایی شونده ای که دور از برد این سامانه لیزری پرتاب شده و پهپاد یا قایق پرتاب نماینده بدون قرار دادن خود در معرض خطر توان خروج از منطقه را دارد.

در عین حال افزایش سرعت پهپادهای ایرانی مشکل دیگری برای متجاوزین ایجاد می نماید. استفاده از موتورهای جت و قابل مانور بودن پهپادهای تازهتر ایرانی هدف گیری و تابش ادامه دار لیزر به این چنین اهداف کوچکی را بسیار مشکل می نماید. در مورد قایق های تندرو هم همین مسئله صادق است و با افزایش سرعت کار برای سامانه های تدافعی مشکل تر خواهد شد. البته در این میان اژدرها هم سلاح هایی هستند که به علت حرکت در زیر آب کلا از خطر این گونه سلاح ها در امان هستند و در صورت استفاده سیستم های تدافعی لیزری کلا بی اثر خواهند شد.

لیزری 20 کیلوواتی بر روی ناوشکن USS Dewey

البته ذکر این نکته هم مهم است که مقامات آمریکایی از اعلام برد این سامانه خودداری نموده اما با توجه به اعلام آن به اسم یک سیستم دفاع نزدیک، نباید از برد بالایی برخوردار باشد و همین نکته، در مقایسه با ارتفاع بالای پهپادهای ایرانی برای انجام اقداماتی چون شناسایی یا حمله سریع به اهداف دریایی، عملا امکان استفاده از آنرا ضد تجهیزات مدرن کشورمان ناممکن می سازد، خصوصا آنکه هم اکنون پهپادهای ایرانی در قالب اسکادران های تخصصی در آمده و تعداد آنها یک مزیت عظیم برای هرگونه اقدامی محسوب می گردد و این موضوع در مورد قایق های تندرو سپاه هم صدق می نماید.

آیا سلاح لیزری آمریکا تهدیدی برای ایران است ؟

همانطور که در بالا به آن اشاره شد آمریکا راه طولانی را برای رسیدن به شرایط فعلی طی نموده و در نهایت بعد از چندین دهه کوشش و صرف میلیون ها دلار هزینه، صرفا به یک سامانه دفاع نزدیک رسیده است که البته هنوز نه فراوری انبوه شده و در محیطی مثل خلیج فارس هم کارایی آن با علامت های سوال عظیمی رو به رو است. نکته بعدی این است که این سلاح حتی در صورتی که کاملا طبق گفته سازندگان آن عمل کند صرفا یک سامانه دفاع کوتاه برد است و شناورهای موشک انداز و بسیاری از پهپادهای ایرانی اصولا احتیاجی به وارد شدن به درون حلقه دفاعی این سامانه ندارند و از کیلومترها دورتر توان شلیک جنگ افزار خود را دارند.

نیروی دریایی آمریکا و سایر بخش های نیروهای مسلح این کشور همچنان کار بر روی سلاح های لیزری با توان بیشتر را ادامه می دهند اما این که آیا اصولا روزی این سلاح ها به یک حقیقت عملیاتی بدل شوند و بتوان از آنها در حجم بالا در تمام شرایط میدان نبرد استفاده کرد بحثی است که به نظر زمان بسیار طولانی تا تعیین شدن آن به جای مانده است و انتشار اخباری از این دست، صرفا عملیات روانی و کوشش برای تاثیرگذاری روی اذهان و افکار عمومی و مدیران رسانه هایمان خواهد بود.